Zasada 1: E-wolontariat jest dla każdego!

Wolontariat w sieci jest nie tylko dla informatyków. Bardzo wiele zadań i projektów e-wolontariackich nie wymaga uzdolnień w zakresie nowych technologii. By zrozumieć, jak wielka jest skala tego zjawiska, wystarczy pomyśleć o polskich i zagranicznych inicjatywach w sieci: budowie wirtualnych encyklopedii i bibliotek, tworzeniu map kosmosu, internetowych grupach wsparcia i grupach samopomocowych, portalach edukacyjnych, radiach internetowych, serwisach dziennikarstwa obywatelskiego. Przykłady można by mnożyć w nieskończoność. Wszystkie te inicjatywy powstały dzięki zaangażowaniu wirtualnych wolontariuszy. E-wolontariuszem może zostać psycholog, emeryt, tłumacz czy licealista. E-wolontariat to pomysł na pozytywne i twórcze rozwijanie pasji i zainteresowań.

Zasada 2: E-wolontariat pokonuje bariery.

E-wolontariuszem może zostać każdy, pod warunkiem, że potrafi korzystać z Internetu i ma dostęp do komputera. Często wystarczy dziesięć minut przy śniadaniu albo kwadrans po południu, by zrobić w sieci coś dla innych. A jednak, e-wolontariat nie jest głównie dla tych, którzy nie mają czasu na „zwykły” wolontariat. Jest dla tych, którzy nie mogą wyjść z domu bądź z miejsca pracy i mimo tego chcą pomagać. Dlatego stanowi możliwość włączenia się w życie społeczne dla osób niepełnosprawnych ruchowo, starszych czy mam zajmujących się w domu dziećmi. Daje okazję do pomocy wolontariuszom, w których sąsiedztwie nie ma organizacji zajmujących się tematami, które najbardziej ich interesują, np. uczniom z małych miejscowości czy wsi. To rozwiązanie, które pokonuje bariery przestrzeni i ograniczenia kulturowe – pozwala pomóc ludziom i organizacjom z innych miast, a nawet krajów.

Zasada 3: Kto może organizować e-wolontariat?

Organizatorem e-wolontariatu może zostać instytucja publiczna, organizacja pozarządowa, firma prywatna czy grupa nieformalna.  Dla organizacji jest to tani i efektywny sposób na znalezienie wolontariuszy, dla firm – ciekawa propozycja wzbogacenia oferty wolontariatu pracowniczego. Zorganizowanie e-wolontariatu nie jest trudne.  Warto pamiętać o następujących elementach:

• umieść na swojej stronie internetowej informację o e-wolontariacie;
• zamieść ogłoszenie „Szukam wolontariusza” w portalu www.e-wolontariat.pl;
• skorzystaj z pomysłów innych organizacji, zebranych w bazie portalu;
• umieść na swojej stronie banner e-wolontariatu (do pobrania na portalu www.e-wolontariat.pl).

4. Zasada 4: Jak to zrobić? – obalamy mity.

E-wolontariat wymaga pewnej dozy czasu i umiejętności: zarówno od wolontariusza, jak i od organizacji. To właśnie ich brak, a nie brak dostępu do Internetu, stanowi wbrew pozorom największą przeszkodę do organizowania i uczestniczenia w e-wolontariacie.

Przed zaproszeniem wolontariuszy do współpracy, organizator e-wolontariatu powinien:

• przygotować plan pracy e-wolontariusza;
• przemyśleć sposoby motywowania e-wolontariusza i komunikacji z nim oraz sposoby wymiany informacji zwrotnej (tzw. feedback);
• wyznaczyć jasne zasady współpracy;
• zachęcać e-wolontariusza do otwartości, szczerości, odwagi w przedstawianiu swoich pomysłów,  chwalić go za dobrze wykonane zadania oraz  wskazywać i omawiać z nim błędy;
• pomyśleć o integracji e-wolontariusza z resztą zespołu pracującego nad danym projektem.

E-wolontariusz powinien:

• rozważyć swoje oczekiwania i motywację;
• jasno określić swoje umiejętności i możliwość wykonania poszczególnych zadań.

Obie strony muszą posiadać podstawowe narzędzia informatyczne (wystarczy komputer z dostępem do Internetu) pozwalające na komunikację i wymianę owoców pracy.

Zasada 5: Anonimowość w Internecie a e-wolontariat.

E-wolontariat może być anonimowy. Ale nie musi, i dla budowy długotrwałej relacji z wolontariuszem – nie powinien.

Zasada 6: E-wolontariusz nie jest zamknięty w czterech ścianach.

E-wolontariusz nie musi pracować sam. Świetnym pomysłem (podobnie, jak w tradycyjnym wolontariacie) jest tworzenie zespołów wokół określonego zadania czy projektu. Możliwość zdobycia nowych kontaktów i zawarcia przyjaźni jest dodatkową motywacją dla każdego wolontariusza.

Zasada 7: Zadbaj o bezpieczeństwo.

Wolontariat w sieci nie jest wcale bardziej niebezpieczny od działalności wolontariackiej „offline”. Każda z tych form ma swoje zagrożenia, których należy być świadomym i próbować je minimalizować. Pierwsze kroki do stworzenia odpowiedniej przestrzeni dla e-wolontariatu to ustalenie zasad współpracy i kanałów komunikacji zapewniających wygodę i bezpieczeństwo relacji, przemyślenie sposobów chronienia danych osobowych wolontariuszy (lub z perspektywy osoby pomagającej – świadomość gdzie i w jakiej formie umieszczamy takie dane), korzystanie z odpowiedniego oprogramowania (np. antywirusowego). Młodzież jest obecnie grupą najaktywniej wykorzystującą Internet, organizacja powinna być szczególnie uważna (i świadoma swoich działań) przy korzystaniu z usług młodych e-wolontariuszy.

Zasada 8: Komunikuj.

Bardzo ważnym elementem jest regularna i przejrzysta komunikacja. W świecie online, gdzie nie ma możliwości zerknięcia na biurko obok w celu oceny stylu i rezultatów pracy wolontariusza, stały kontakt ma kluczowe znaczenie. Regularne sprawdzanie poczty elektronicznej i odpowiadanie na e-maile powinno być oczywistą praktyką, ale często niestety nie jest. Jeśli nie jesteś w stanie odpowiedzieć na konkretne pytanie bądź wypełnić zadania, potwierdź otrzymanie e-maila i zaproponuj realny termin odpowiedzi.

Zasada 9: E wolontariat w sieci a e-wolontariat w realu.

E-wolontariat nie wyklucza wolontariatu „tradycyjnego”. W przeważającej większości ludzie, którzy angażują się w długofalowy wolontariat w sieci, pomagają również organizacjom w swoim otoczeniu. Podobnie, organizacje, aby jak najlepiej wykorzystywać potencjał pomagających, powinny łączyć obie formy wolontariatu.

10. Wspieraj e-wolontariat.

W Internecie dzieje się dużo dobra, a rola sieci jako przestrzeni działań społecznych jest zagadnieniem coraz częściej poruszanym w mediach. Dlatego e-wolontariat stanowi przyszłość wolontariatu. Warto go wspierać! Jak to zrobić?

• Zaglądać często na portal non profit www.e-wolontariat.pl;
• Pobrać banner e-wolontariatu i umieścić go na swojej stronie;
• 5 grudnia, w Międzynarodowy Dzień Wolontariusza, podpisać online Manifest e-wolontariatu i wziąć udział w internetowej zabawie: Roześlijmy Manifest do całego świata!;
• Skontaktować się z jedną z organizacji przedstawionych w portalu lub z dowolnie wybraną przez siebie organizacją i … zostać e-wolontariuszem!

Autorzy:

Krzysztof Lubiniecki, Fundacja TechSoup

Maria Wijas, Fundacja Dobra Sieć