8 lutego obchodzimy Dzień Bezpiecznego Internetu. Życzymy wam z tej okazji bezpiecznego surfowania na co dzień i od święta! Przypominamy też przy okazji kilka podstawowych reguł, których przestrzeganie znacząco zwiększa poziom bezpieczeństwa w Sieci.

Wszyscy zdajemy sobie sprawę, jak ogromny potencjał drzemie w Internecie – jeśli jest umiejętnie wykorzystywany, może być doskonałym narzędziem do zmieniania świata na lepsze. Zawsze należy jednak pamiętać o drugiej stronie medalu, czyli o zagrożeniach płynących z niemal nieograniczonego systemu przepływu danych i komunikacji. Jako e-wolontariusze – swoje zadania wykonujemy za pośrednictwem Internetu, dlatego warto przygotować się do bezpiecznego poruszania się w tym wirtualnym środowisku pracy.

Na co zwrócić uwagę? O co zadbać?

1. Oprogramowanie
Zawsze korzystajcie z oprogramowania pochodzącego z legalnego i sprawdzonego źródła. Tylko wtedy będziecie mieli pewność, że produkt jest zgodny z opisem producenta czy twórcy i nie kryje żadnego złośliwego oprogramowania. Wiele programów i aplikacji, zwłaszcza ustawionych „fabrycznie”, zostawia liczne ślady, które pozwalają na identyfikację użytkownika. Na przykład dokumenty tekstowe i pliki graficzne zawierają tzw. metadane, czyli informacje techniczne towarzyszące plikowi. Mogą one zawierać informacje o autorze, nazwie komputera itd. Niektóre aplikacje pozwalają zablokować dodawanie metadanych z poziomu opcji lub ustawień prywatności. Zazwyczaj do działań e-wolontariackich wystarczy najzwyklejszy komputer czy telefon komórkowy oraz dostęp do Internetu. Czasami będzie konieczne ściągnięcie aplikacji, która zajmuje naprawdę dużo pamięci czy określonej wersji systemu operacyjnego,
innym razem będzie potrzebna sprawna kamerka internetowa czy mikrofon. Warto się upewnić, że wyposażenie techniczne nie będzie stanowiło dla nas bariery.

2. Program antywirusowy
Zawsze zabezpieczajcie sprzęt elektroniczny (komputer stacjonarny, laptop, tablet, smartfon) przed niepożądanymi wirusami, instalując odpowiedni program
antywirusowy (istnieje sporo darmowych opcji) oraz dbając o jego aktualizację.

3. Przeglądarka
Większość przeglądarek internetowych oferuje możliwość zainstalowania tzw. wtyczek – dodatków, pozwalających na rozszerzenie funkcjonalności przeglądarki. Dla przykładu: do przeglądarki Mozilla Firefox można dodać wtyczkę blokującą wyskakujące okienka reklamowe czy też wtyczkę informującą nas o tym, kto i jakie dane o nas zbiera na stronie, na którą wchodzimy, lub blokującą skrypty śledzące.

4. Zapamiętywanie haseł
Nie należy korzystać z opcji zapamiętywania haseł do kont i serwisów internetowych w przeglądarce internetowej. Takie rozwiązanie pozwala każdemu, kto ma dostęp do danego komputera, mieć dostęp również do haseł. Może to prowadzić do kradzieży tożsamości (podszywania się pod daną osobę w Internecie) czy wykasowania strony organizacji (np. z serwisu społecznościowego).

5. Treści
Tworzone przez was treści będą bezpieczne tylko wtedy, kiedy odpowiednio o to zadbacie. Koniecznie twórzcie kopie zapasowe. Jeśli w projekcie zamierzacie korzystać z zewnętrznych serwisów, np. portali społecznościowych, pamiętajcie, by nie był to wasz jedyny sposób komunikacji i przechowywania treści. Może zdarzyć się bowiem, że wasze treści zostaną z niego usunięte bez możliwości odwołania bądź też wasze konto zostanie bezpowrotnie zablokowane lub usunięte. Zdarza się również, że serwis po prostu przestaje istnieć lub przestaje być moderowany i trudno jest odzyskać z niego swoje dane.

Zwracajcie również uwagę na to, na jakich licencjach publikujecie treści. Jeśli udostępniacie je na swojej stronie internetowej, możecie wykorzystać np. licencje Creative Commons. Niektóre serwisy pozwalają użytkownikom na samodzielny wybór licencji dla publikowanych przez nich materiałów. Często zdarza się jednak, że serwis narzuca użytkownikom licencję (choćby YouTube), wówczas musicie podjąć decyzję, czy godzicie się na postawione warunki.

W przypadku e-wolontariatu pozostaje jeszcze równie ważna co kwestie higieny technologicznej kwestia bezpieczeństwa emocjonalnego. Trzeba mieć na uwadze, że wiele projektów zakłada pracę na rzecz osób w szczególnie trudnej sytuacji życiowej i może stawiać e-wolontariuszy w sytuacjach konfrontacji z czyimś nieszczęściem, biedą czy depresją. Uczulamy, by starannie
dobierać projekty pod tym kątem i jeśli nie czujemy się na siłach – unikać projektów wymagających przygotowania psychologicznego oraz dużej odporności na stres.

6. RODO
Zadbajcie również o ochronę swoich danych osobowych. Warto zerknąć na politykę poszczególnych serwisów dotyczącą RODO, zwłaszcza w kontekście tego, czy zbierane są wyłącznie dane rzeczywiście potrzebne do realizowania e-wolontariatu oraz jaki jest zakres ich wykorzystywania.

Dzień Bezpiecznego Internetu (DBI) obchodzony jest z inicjatywy Komisji Europejskiej od 2004 roku. Zobacz, jak można się włączyć!