E-wolontariat w szkole to temat, którym zajmujemy się od ponad 14 lat (tym, którzy nie dowierzają, że już 14 lat temu myślało się o e-wolontariacie w szkołach, polecamy uwadze chociażby raport z badania „E-wolontariat w organizacji pozarządowej i szkole” z 2010 roku). Nie można zaprzeczyć, że w ciągu ostatnich lat postęp technologiczny znacznie przyśpieszył, co wpłynęło na to jak ów e-wolontariat w szkołach może wyglądać. Postanowiliśmy więc przyjrzeć się temu zagadnieniu z bliska, z perspektywy 2024 roku.
Przypomnienie zasad formalnych e-wolontariatu
Pisaliśmy o zasadach formalnych e-wolontariatu już wcześniej, w artykule pt. E-wolontariat i jego aspekty prawne w NGO oraz w szkole.
Kluczowe kwestie nie zmieniły się od tamtego czasu: w zapisach prawnych e-wolontariat nie został wyróżniony specjalnymi regułami. Co do zasady e-wolontariat jest jedną z form wolontariatu tradycyjnego, dlatego należy się stosować do przepisów ogólnych regulujących wolontariat tradycyjny.
O tym, o czym przede wszystkim trzeba pamiętać w relacji z e-wolontariuszem, to forma współpracy spisana w porozumieniu. Dla świadczeń wykonywanych powyżej 30 dni (czyli dla wolontariatu długoterminowego) sporządzenie porozumienia w formie pisemnej jest obowiązkowe. W porozumieniu należy określić:
- zakres prac wolontariusza,
- sposób i miejsce ich wykonywania,
- czas współpracy,
- warunki rozwiązania porozumienia,
- odpowiedzialność́ wolontariusza (nieobligatoryjne).
Poza ogólnymi zasadami wolontariatu spisanymi w ustawie, warto pamiętać, że w przypadku e-wolontariatu porozumienie często zastępowane jest zapisami w regulaminie danego portalu czy akcji wolontariackiej (zobacz np. regulamin platformy dla zadań dla e-wolontariuszy TuDu.org.pl). Dzieje się tak, ponieważ podpisanie porozumienia może trudne do wykonania w projektach masowych, opartych na crowdsourcingu. W takich przypadkach przeczytanie i akceptacja Regulaminu danego serwisu będą warunkiem koniecznym, ale i wystarczającym do rozpoczęcia e-wolontariackiej współpracy.
Formalne aspekty e-wolontariatu w szkole
W przypadku e-wolontariatu w szkole, istnieją konkretne regulacje ustalane przez dokumenty oświatowe. Główne źródła prawa to Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 roku – Prawo oświatowe oraz Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej.
Zgodnie z Ustawą, szkoły muszą stworzyć możliwość uczniom angażowania się w wolontariat, co powinno być odzwierciedlone w ich aktach prawa wewnątrzszkolnego, takich jak statut czy program profilaktyczno-wychowawczy. Zapisy te muszą być zgodne z prawem oświatowym.
Podczas organizacji wolontariatu należy korzystać z istniejących procedur szkolnych, takich jak zgody rodziców na udział uczniów w zajęciach pozalekcyjnych czy przetwarzanie danych osobowych. Dodatkowo, konieczne są dokumenty takie jak porozumienie między szkołą a wolontariuszem oraz umowa o współpracy między szkołą a zewnętrznym organizatorem wolontariatu.
Ważne jest też, aby ustalić klarowne zasady zakończenia i docenienia wolontariatu, szczególnie jeśli informacje o jego przebiegu mają być wpisane na świadectwie ucznia.
Nasz poradnik „E-wolontariat w szkole” z 2021 roku – nadal aktualny?
Powyższe informacje, dotyczące formalnych aspektów e-wolontariatu, zostały szerzej omówione w wydanym przez nas poradniku o e-wolontariacie w szkole z 2021 roku. O ile wiele aspektów poruszanych w tej publikacji jest nadal aktualnych, o tyle niektóre projekty, w które można zaangażować się z uczniami, nie są dalej kontynuowane. Dlatego zdecydowaliśmy się poniżej zebrać dla Was aktualne propozycje projektów, w które można zaangażować się w ramach szkolnego e-wolontariatu.
Zanim jednak do nich przejdziemy, warto odpowiedzieć na jedno pytanie, które często jest nam zadawane: czym różni się e-wolontariat od innych działań w sieci? Naszym zdaniem kluczowym aspektem jest prospołeczny wymiar e-wolontariatu: jego efektem powinno być dołożenie cegiełki do wzrostu dobrostanu społecznego. Dlatego e-wolontariat najczęściej świadczony jest na rzecz organizacji pozarządowych, choć może być też związany z nieformalną inicjatywą, która ma prospołeczne znamiona.
Pomysły na e-wolontariat dla szkół!
Dosyć gadania, przejdźmy do działania! Zgodnie z obietnicą prezentujemy Wam listę projektów, które są dobrym pomysłem na rozpoczęcie przygody z e-wolontariatem w szkole.
E-wolontariat w szkole dla młodszych
W przypadku najmłodszych uczniów, proponujemy połączyć działania online i offline. Doskonałym rozwiązaniem mogą być spacery, nawet po zewnętrznym terenie szkoły, podczas których będziecie poszukiwać drzew, a wnioski z waszych obserwacji (jak rodzaj drzewa czy jego współrzędne geograficzne, które będziecie w stanie określić np. za pomocą smartfona) prześlecie do organizatorów inicjatywy „Mapa polskich drzew„.
E-wolontariat w szkole dla nieco starszych
Wariantem powyższego pomysłu, dla nieco starszych uczniów, może być obserwacja nie tylko drzew, ale także i ptaków, by następnie podzielić się zebranymi przez nas informacjami na portalu e-bird.org, prowadzonego przez Cornell University (można powiedzieć, że to ptasi e-wolontariat!). Tutaj niestety konieczna będzie znajomość języka angielskiego bądź wsparcie osoby, która język angielski zna.
Kolejne dwie opcje, które chcemy zaproponować, także wiążą się z językiem angielskim. Pierwsza z nich to Freerice – gra edukacyjna, która pomaga. Druga natomiast to Forvo – aplikacja do nauki języków obcych.
Jeżeli nie po drodze wam z językiem angielskim, ciekawym pomysłem może być Cyfrowa Wyprawka (cyfrowa-wyprawka.org). Nie jest to może stricte e-wolontariat, ale przygotowanie do niego. Tak jak wspominaliśmy w Poradniku, ważnym elementem e-wolontariatu, zwłaszcza w przypadku najmłodszych, jest dbanie o jego bezpieczeństwo. Dzięki cyfrowej wyprawce możecie razem z uczniami doedukować się o tym jak bezpiecznie korzystać z Internetu.
E-wolontariat w szkole dla zaawansowanych
Jeżeli szukacie czegoś dla nieco starszych uczniów, świetną opcją na e-wolontariat w szkole może być zaangażowanie się na naszej platformie TuDu.org.pl. Możecie też rozbudzić w nich lokalny patriotyzm razem z NaprawmyTo.pl, czy zorganizować wspólny projekt tworzenia tematycznych artykułów-haseł w Wikipedii. Jeszcze inną opcją może być badawczy e-wolontariat w ramach jednego z projektów Zooniverse, tutaj jednak ponownie pomocna będzie znajomość języka angielskiego.
Koordynujesz lub organizujesz wolontariat – mamy dla Ciebie mini-kurs o e-wolontariacie! A może szukasz e-wolontariuszy? Jeśli tak, znajdziesz ich na TuDu!
Jeśli chcesz wesprzeć nasze działania, będziemy bardzo wdzięczni. Każde wsparcie pozwala nam utrzymać i rozwijać narzędzia wspierające organizacje społeczne i wolontariuszy.
